Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Vegan Süt Tüketimi
BEYAZ ALTIN | VEGAN SÜT |
Kıtalardaki Vegan Süt Tüketim Oranları (Cargill,2018) |
2020 yılında ABD’de;
Vegan Süt ;
2019 yılında %5 büyüme gösteren sektör, 2020 yılında %23 büyüyerek bitkisel gıda satışlarının %35’lik dilimine hakim olmuştur.
2018 yılında vegan sütlerin toplam süt tüketimi içerisindeki oranı %5,5 iken, 2020 yılında bu oran %23 e ulaşarak 2 Milyor USD satış rakamına ulaşmıştır.
Vegan Yoğurt: Hayvansal sütlerden üretilen yoğurt pazarı %3 artış gösterirken, Vegan Yoğurt pazarı %20 artış göstermiştir.
Vegan Peynir : Hayvansal sütlerden üretilen peynir pazarı %20 artış gösterirken, Vegan Peynir pazarı %42 lik artış göstermiştir.
Vegan Tereyağı : toplam tereyağı satışındaki payını %7’ye çıkarmıştır.
Vegan Krema satışı; toplam krema satışlarının %6 lık kısmını oluşturmuştur. Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Vegan Yumurta : Hayvansal kaynaklı yumurta satışları %20 lik artış gösterirken; Vegan Yumurta satışları %168 artış göstermiştir…
Bitkisel Süt veya Bitki Bazlı Süt olarak da isimlendirilen Vegan Süt; tahıl,kuruyemiş/baklagiller ve bitki tohumlarının ekstrakte edilmesi ve suyun dışında muhtelif bileşenlerle karıştırılması sonucu elde edilen sağlıklı içeceklerdir.
Gerek ihtiva ettikleri yapısal özellikler bakımından gerekse tat,koku ve görünüm olarak hayvanlardan elde edilen sütlerle büyük benzerlik gösterirler. Üretildikleri bitki türüne ve kullanılan bileşen türlerine göre besinsel değer ve tat açısından farklılık gösterirler, fakat kolestrol ve laktoz içermezler. Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Son yıllarda dünya genelinde tüketicilerin vegan süt ve türevlerine olan eğilimi ciddi şekilde artmıştır. Bir çok piyasa uzmanı, 80/90’lı yıllardaki cep telefonu ve bilgisayar furyasından sonra, piyasada bu denli hızlı satış ivmesi göstererek tüketici tarafından kabul gören üçüncü ürün grubu olarak vegan süt ve türevlerini işaret etmektedir.
Vegan süt tüketimi bu artışın öncesinde belirli ülkelerde bir tüketim kültürü olarak uzun yıllardır var olmuştur.
- İspanya’da horchata de chufa olarak isimlendirilen Yer Bademi Sütü ülke genelinde tüketilen ulusal bir içecektir.
- Kore’de haşlanmış pirinç, malt özütü ve şekerden üretilen sikhye, geleneksel bir içecektir. Tarihte karşımıza çıkan ilk vegan süt türü olarak bilinen Soya Sütü; Çin’de 2000 yıl öncesinden bu yana halen popülerliğini hiç yitirmeden günümüzde de tüketilmekte, soya sütünden üretilen Tofu peyniri kahvaltı masalarından eksik olmamaktadır.
Vegan süt ürününe son olarak hepimizin tüketmekten keyif aldığı, bizler için de ulusal bir içecek olan; buğday/çavdar/darı ve mısırdan üretilen farklı türleri olan Boza içeceğini örnek verebiliriz
2010’lu yılları takip eden süreçte tüketicilerin vegan süte olan yönelimi ivme kazanmıştır. Bunun başlıca sebepleri arasında; hayvan hakları konusunda toplum bilincinin artması, hayvan sütlerinden kaynaklanan alerjenik vakalarda artış ve çevresel koruma olarak sıralanmaktadır. Bazı ülkelerde tüketicilerin vegan süte olan yönelimi daha ulaşılabilir ve ekonomik olmasına dayanırken, ülkemizde bu durum henüz tam tersi olup hayvansal sütlere oranla birim fiyatlar daha yüksek düzeylerdedir. Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Vegan Süt tüketiminin yükselişini sağlayan sebepler sonucu yeni terimler ve tüketim trendleri oluşmuştur; veganizm, vejeteryanizm, lakto-vejeteryanizm, ovo-vejeteryanizm bunlar arasından en popüler tüketim kültürleridir.
Veganizm; et, balık, tavuk, süt ve türevleri, yumurta, bal, kısacası hayvansal kaynaklı hiçbir gıdayı tüketmemeyi ön gören bir kültürdür. Vegan sütün bu kültürü yaşam tarzı haline getiren tüketiciler için vazgeçilmez bir gıda kaynağı haline gelmesi sonucu; vegan yoğurt, vegan dondurma, vegan kefir, vegan tereyağı gibi ürünler hayvansal türevlerinin yerini almaya başlamıştır.
Bununla birlikte; laktoz intöleransı ve hayvansal gıdalardan kaynaklanan alerjenik vakalardaki artış da tüketicileri vegan süt ve türevlerine yöneltmektedir. Yapılan bir araştırmada dünya genelinde, hayvansakl süt şekeri olarak tanımlayabileceğimiz laktozun sindirilebilirliğinin dünya nüfusunun %65’inde azaldığı tespit edilmiştir. Orta Asya bölgesinde bu oranın %70-100 arası görüldüğü ülkeler tespit edilmiştir. Batı Afrika, Arap Coğrafyası, Avrupa toplumları için e durum bundan farksızdır.
Tüketiciler; hayvansal gıdaların sebep olduğu kardiyovasküler hastalıkların artışı ve kolestrol riskini de göz önüne alarak vegan süt dünyasına geçiş yapmaya meğil etmektedirler.
Laktoz İntöleransı
Bununla birlikte; laktoz intöleransı ve hayvansal gıdalardan kaynaklanan alerjenik vakalardaki artış da tüketicileri vegan süt ve türevlerine yöneltmektedir. Yapılan bir araştırmada dünya genelinde, hayvansakl süt şekeri olarak tanımlayabileceğimiz laktozun sindirilebilirliğinin dünya nüfusunun %65’inde azaldığı tespit edilmiştir. Orta Asya bölgesinde bu oranın %70-100 arası görüldüğü ülkeler tespit edilmiştir. Batı Afrika, Arap Coğrafyası, Avrupa toplumları için e durum bundan farksızdır. .
Tüketiciler; hayvansal gıdaların sebep olduğu kardiyovasküler hastalıkların artışı ve kolestrol riskini de göz önüne alarak vegan süt dünyasına geçiş yapmaya meğil etmektedirler
Çiftlik Hayvanlarının Boynu Büyük mü Kalacak ?
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) yaptığı açıklamada çiftlik hayvanlarının son yıllarda dünyanın hemen hemen her noktasında görülen mevsimsel değişimler üzerinde çok büyük etki sahibi olduğuna değinmiştir. Sektörün; dünya genelindeki sera gazı emisyonun yaklaşık %16’sından sorumlu olduğu belirtilirken inek nüfusunun bu orandaki payı %62 olarak açıklanmıştır.
En büyük 20 et ve süt ürünleri üreticisi kurumlar, Avrupa ülkeleri arasında, lider olduğu kahverengi kömür endüstrisinden dolayı sera gazı emisyonu konusunda da lider ülke konumundaki Almanya’dan bile daha çok sera gazı emisyonuna sebep olmaktadır.
Hayvansal gıdaların çevresel etkileri bununla da sınırlı kalmamaktadır. Hayvansal gıdaların üretimi için, bitkisel gıdalara oranda çok daha geniş tarım alanlarına ihtiyaç duyulması, hayvansal gıda tüketiminin azaltılması durumunda ormanların ve yeşilin gördüğü zararı minimuma inecek olması dışında, tarım alanlarının vegan ürünlere yönelik işlenmesi ile daha geniş insan nifusunun gıda ihtiyacının karşılanacak olması da ekonomik bir gerçektir.
Yapılan bir çalışmada hayvansal kaynaklı gıdaların tüketiminin %50 azalması durumunda, çiftlik hayvanlarının beslenmesine yönelik yem tedariği amaçlı kullanılan tarım alanlarının, insan tüketimine yönelik bitkisel gıdaların üretimine tahsis edilmesiyle fazladan 2 milyar insanın besin ihtiyacını karşılamanın mümkün olacağı belirtilmektedir.
Benzer şekilde yapılan diğer bir çalışma da ise; tüketicilerin tamamen bitkisel gıdalar ile beslenmesi durumunda teorik olarak, dünya üzerindeki artan nüfusa rağmen mevcut tarım alanlarında herhangi bir artırmaya gidilmeden dahi 2050 yılına kadarki besin ihtiyacını şimdiden karşılamış olmak mümkün olabilirdi.
Kolestrolsüz ve Laktozsuz | Hayvansal sütlerin ilk üretildiği günden bu yana hep var olan laktoz intoleransı hastalığı; 2010lu yıllarda dünya genelinde tüketici grupları arasında çok ciddi artış göstermiş olup, Asya kıtasının belirli bölgelerinde yaşlı nüfus içerisinde %90-100’lere varan oranlara ulaşmış, Avrupa ve ABD’de %75’lere yükselmiştir. |
Hayvan Sütü ile Eşdeğer Besin Değeri | Vegan sütler hayvnsal sütlere oranla bünye tarafından çok daha rahat sindirilip kolestrol içermez iken; hayvansal sütlere eş değer düzeyde protein kaynağı sağlayıp enerji takviyesi yapmaktadır |
Çevre Duyarlılığı | Yapılan araştırmalar 1 Litre inek sütü üretmek için 678 litre su tüketildiği gerçeğini açığa çıkarırken; Vegan Süt türevleri arasında en yüksek oran Badem Sütü ile 371 Litre olup; Yulaf Sütünde 48 litre, Soya Sütünde ise 27 litre düzeyinde kalmıştır |
Kolay Sindirim | Bitkisel ürünler doğal yapısı gereği hayvansal besinlere oranla çok düşük oranlarda doymamış yağ ve yağ asitleri ihtiva ederler. Bu immune sorunu yaşayan tüketiciler açısından vegan sütlerin elzem bir besin kaynağı olması sonucunu doğurmuştur |
Sürdürülebilirlik | Vegan süt hammaddesi olan bitkilerin depolanma koşulları neredeyse hiç maliyet içermemekle beraber yıl boyu düzenli olarak tedarik edilme olanağına sahiptir.
Hayvansal sütlerin tedariğinde hayvanların kuru dönemi olarak tanımlanan laktasyon süreci ve mevsimsel etkilerden kaynaklı olarak; tüketiciler tarafından süt ürünlerine olan arzın pik yaptığı aylarda, bunun tam aksine süt tedariği azalmakta, hayvanlar sağıma çekilememektedir. Bu da Pazar dengelerinin kontrolünü zorlaştırmaktadır |
Hammadde Tedariği | Hayvansal sütlerin üretim süreci çiftliklerde hayvan bakım ve sağımından başlayarak fabrikaya tesliminde soğuk depolama ile sona erer. Bu süreçte sütlerin soğukta muhafaza edilme şartı ve diğer bakım masrafları hem çiftçi hem de sanayici açısından fiziksel ve ekonomik açıdan zorlayıcı koşullar içermektedir
Vegan sütlerde hammadde olarak ihtiyaç duyulan tahıl/yemiş/baklagil ürünleri oda koşullarında uzun süre dayanıklılık gösterir ve üretime ihtiyaç duyulduğu anda kullanıma hazır, depolaması ise tamamen masrafsızdır. |
Vegan Süt ve Türevleri Damakta Tat Bırakıyor mu ?
Tüketiciler vegan sütlerin hayvansal kaynaklı sütlere oranla çok daha sağlıklı olduklarını kabul etmiş durumda olsalar da; lezzet alma konusunda binlerce yılın alışkanlığından vazgeçme konusunda kısa süre öncesinde kadar zorlanmaktaydılar. Fakat vegan süt ürünlerine artan talep ve endüstriyel boyutta yatırımların hızlanmasıyla, farklı aroma bileşenlerinin dedahil olduğu formüller geliştirilmiş olup, tüketici vegan sınırlar içerisinde kalarak farklı arzu ettiği alternatifi tercih etme olanağına sahiptir. Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
2018 yılında tüketiciler üzerinde yapılan araştırmada %63’ünün lezzet olarak inek sütünü tercih ettiği saptanmıştı, fakat son 3 yılda bu oran kademeli olarak azalarak, bugün lezzet tercihi olarak vegan sütler ön plana çıkmaya başlamıştır.
Geçtiğimiz yıllarda vegan süte temkinli yaklaşan bir diğer kitle ise ebeveynler olmuştur. Çocuklarının gelişim sürecinde besinsel açıdan herhangi bir eksiklik yaşamaları konusunda endişeleri olan anne babalar, endüstrinin daha bilinir ve tanınır hale gelmesi sonucunda, sosyal medya ve incluencer kesimin de etkisiyle bu korkularını aşarak, inek sütüne oranla daha da güven içerisinde çocuklarının tüketimine sunar hale gelmişlerdir.
Sektörün daha da çok yatırım isteyen bir alan olması ve beslenme uzmanlarının her platformda, tüketicilerin vegan süt ve türevlerine yönelmeleri konusundaki ısrarlı tavsiyeleri, hayvansal süt talebinin azalmakta olduğu son yollarda, vegan süt talebinin pik yapması sonucunu doğurmuştur.
Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi
Vegan Süt Türevi | Fonksiyonel/Biyoaktif Bileşeni | Fonksiyonu |
Soya Sütü | Isaflovanes | Kanser, kardiyovaskular hastalık ve osteoporosise karşı etkili şekilde korur |
Phytosterols | Kolestrol düşürücü etki gösterir | |
Fıstık Sütü | Fenolik Bileşenler | Damar tıkanması (koronari), inme, oksidatif zararlar ve bazı kanser türevleri ile mücadeleyi destekler |
Pirinç Sütü | Fotosteroller; β-sitosterol ve ve γ-oryzanol | Kolestrolü ve hiper tansiyonu düşürücü etki anti-diyabetik, anti-oksidatif ve iltihaplanmayı önleyici etki gösterir |
Yulaf Sütü | β-Glukan | Solüsyonların viskositesini artırır, mide sindirim süresini uzatır, düşürülmüş kan şekeri seviyeli ile bağlantılı olarak gastroinstestinal geçiş süresini uzatır, toplam ve LDL kolestrol seviyesini düşürerek hipokolesterolemik etki gösterir |
Susam Sütü | Sesamin, sesaminol ve sesamolin | Antioksidatif, hipokolestrolik, antitümör ve antiviral aktiviteleri gibi nutrasotik özellikleri vardır |
Badem Sütü | Alfa-tokoferol | Serbest radikal reasksiyonlarına karşı koruyucu etki gösteren güçlü bir antioksidandır |
Arabinoz | Prebiyotik etki gösterir Vegan/Bitkisel Süt Tüketimi | |
Hindistan Cevizi | Lauric Asit | Beyin gelişimini ve bağışıklık sistemini destekler, kan damarlarının esnekliğinin korunmasını sağlar |
E Vitamini | Yaşlılık karşıtı etki gösterir, cildin canlılığını artırır |